Η Στεφανιογραφία είναι μια επεμβατική διαγνωστική εξέταση, η οποία απεικονίζει την ανατομία  των στεφανιαίων αρτηριών, δηλαδή των αγγείων εκείνων που μεταφέρουν στην καρδιά το αίμα που της είναι απαραίτητο για την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία της.

​

Στεφανιαία νόσο αποκαλούμε την πάθηση των αρτηριών της καρδιάς, δηλαδή την στένωση ή και την απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών, με αποτέλεσμα την εμφάνιση ΣΤΗΘΑΓΧΗΣ – ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΟΣ – ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ.

​

Η παρακέντηση αρτηρίας για διενέργεια Στεφανιογραφίας ή Αγγειοπλαστικής γίνεται κατά κανόνα σε θέσεις που η αρτηρία βρίσκεται αμέσως κάτω από το δέρμα. Οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενες αρτηρίες είναι η κοινή μηριαία αρτηρία (στο πόδι), η βραχιόνιος αρτηρία (στο χέρι) και η κερκιδική αρτηρία (στο χέρι). Η παραδοσιακή οδός για καθετηριασμό των στεφανιαίων αρτηριών κατά τα τελευταία 30-40 χρόνια ήταν η μηριαία αρτηρία.

​

Η κερκιδική αρτηρία άρχισε να χρησιμοποιείται πριν από 35 περίπου χρόνια και τα τελευταία χρόνια έχει πλέον εδραιωθεί ως η οδός πρώτης επιλογής για Στεφανιογραφία και Αγγειοπλαστική.

 

             Η παρακέντηση στο πόδι

Η παρακέντηση στο πόδι αποτελούσε την πιο συχνή τεχνική για τη δημιουργία διόδου στο κυκλοφορικό σύστημα. Από εκεί ειδικοί καθετήρες εισέρχονται έως την καρδιά όπου με την βοήθεια σκιαγραφικής ουσίας και ακτινολογικού αγγειογράφου, απεικονίζουν τις στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς.

​

Η τεχνική αυτή έχει περιορισμούς – κινδύνους εμφάνισης επιπλοκών:

• Η μηριαία αρτηρία μπορεί να νοσεί (ασθενείς με περιφερική αγγειακή νόσο), με συνέπεια να μην είναι εφικτή ανατομικά η δίοδος του καθετήρα.

• Ο ασθενής είναι υπέρβαρος και η μηριαία αρτηρία είναι εντοπισμένη βαθιά μέσα στο πόδι, με αποτέλεσμα να αυξάνει σημαντικά η πιθανότητα εμφάνισης αιμορραγίας, η οποία συνήθως είναι και πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμη (αιμορραγία μη ορατή στο μάτι – οπισθοπεριτοναϊκό αιμάτωμα).

• Δημιουργία αρτηριοφλεβώδους επικοινωνίας (επικοινωνία μεταξύ αρτηρίας και φλέβας) κατά την παρακέντηση και συνήθως χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης.

• Δημιουργία ψευδοανευρύσματος κατά την παρακέντηση με ανεπαρκή αιμόσταση.

• Τρώση του μηριαίου νεύρου το οποίο βρίσκεται δίπλα στην αρτηρία.

• Πολύωρη ακινητοποίηση στο κρεβάτι.

• Ισχαιμία άκρου που απαιτεί χειρουργική επέμβαση.

 

             Η παρακέντηση στο χέρι

 

Οι περισσότεροι περιορισμοί που έχουν σχέση με την παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας, δεν υφίστανται στην παρακέντηση της κερκιδικής αρτηρίας (Δες εικόνα).

​

Παρά το γεγονός ότι η κερκιδική αρτηρία είναι σημαντικά μικρότερη σε διάμετρο από τη μηριαία αρτηρία, η διάμετρός της είναι αρκετή για να επιτρέψει στους περισσότερους καθετήρες να περάσουν.

​

Περαιτέρω βελτιώσεις των υλικών έχουν οδηγήσει στη δημιουργία ειδικών θηκαριών (μικρά σωληνάκια τα οποία τοποθετούνται μέσα στην αρτηρία αρχικά), τα οποία είναι και μη-τραυματικά, καθώς επίσης και ειδικών καθετήρων μικρότερης διαμέτρου για τη διενέργεια τόσο της διαγνωστικής Στεφανιογραφίας όσο και της επέμβασης στα στεφανιαία αγγεία (Αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stent).

​

Οι περισσότερες επιπλοκές που έχουν σχέση με την παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας, δεν υφίστανται στην παρακέντηση της κερκιδικής αρτηρίας.

​

Πλεονεκτήματα της παρακέντησης από την κερκιδική αρτηρία (από το χέρι) είναι:

• Ελαχιστοποίηση των αιμορραγικών επιπλοκών (αιμάτωμα, ψευδοανεύρυσμα, αρτηριοφλεβική επικοινωνία, ισχαιμικό άκρο που απαιτεί χειρουργείο) και αφορούν τη χρήση της μηριαίας ή της βραχιόνιας αρτηρίας.

• Άμεση κινητοποίηση του ασθενούς - μπορεί να σηκωθεί και να περπατήσει αμέσως μετά την επέμβαση και να λάβει εξιτήριο ακόμα και έπειτα από λίγες ώρες.

• Ευκολότερη αιμόσταση - διακοπή της αιμορραγίας.

• Δυνατότητα να γίνεται η εξέταση, χωρίς να είναι απαραίτητη η διακοπή τυχόν λαμβανόμενων αντιπηκτικών φαρμάκων, όπως γίνεται πριν την παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας.

• Αποφυγή τραυματισμού γειτονικού στην αρτηρία νεύρου.

​

Η παρακέντηση της κερκιδικής αρτηρίας αποφασίζεται μόνον αφού τεκμηριωθεί η καλή κατάσταση και των δύο αρτηριών του χεριού. Τα μειονεκτήματα της τεχνικής είναι λιγοστά και ελαχιστοποιούνται όσο μεγαλύτερη είναι η πείρα της ιατρικής και νοσηλευτικής ομάδας.

​

Αντενδείκνυται σε υποβαλλόμενους σε χρόνια αιμοκάθαρση, σε πάσχοντες από σύνδρομο Raynaud ή οποιαδήποτε συμπτωματική νόσο των περιφερειακών αρτηριών και σε όσους έχουν ανατομικές ανωμαλίες ή ελικώσεις στις αρτηρίες του χεριού.

​

Στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν μοσχεύματα by pass, ανάγκη να χρησιμοποιηθούν καθετήρες μεγαλύτερου μεγέθους ή και παρουσία ελίκωσης των αγγείων του λαιμού (αδυναμία προσέγγισης των στεφανιαίων αρτηριών), η παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας είναι μονόδρομος.

​

Θα πρέπει να αναφερθούμε τέλος στο γεγονός ότι ο άρτια εκπαιδευμένος Επεμβατικός Καρδιολόγος είναι αυτός που είναι εξοικειωμένος και με τις δύο τεχνικές παρακέντησης.

​

Η Στεφανιογραφία και η Αγγειοπλαστική των αρτηριών της καρδιάς από τον καρπό του χεριού (κερκιδική αρτηρία), αποτελεί μια ανώδυνη, ασφαλή και αποτελεσματική μέθοδο, που σαφώς προτιμούν οι ασθενείς. Απαιτεί εξειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.

​